We wtorek 11 marca Komisja Europejska zaproponowała projekt rozporządzenia w sprawie wspólnego systemu powrotów osób do krajów trzecich. Wniosek legislacyjny ma na celu stworzenie „sprawiedliwego i solidnego, szybkiego i skutecznego” ogólnoeuropejskiego systemu powrotów, uginając się pod politycznymi żądaniami niektórych państw członkowskich dotyczącymi „nowoczesnych” rozwiązań. W ten sposób rola Komisji Europejskiej jako neutralnego strażnika traktatów po raz kolejny została odsunięta na bok.
Pytamy jednak: jak sprawiedliwe i nowoczesne może być ludzkie cierpienie? Ponieważ jeśli ten wniosek legislacyjny zostanie przyjęty w obecnej formie, bez wątpienia doprowadzi do łamania praw człowieka, a tym samym do większego ludzkiego cierpienia. Zniweczy nadzieje i marzenia ludzi poszukujących lepszego życia, skazując zdecydowaną większość z nich na długotrwałe zatrzymanie, skomplikowane procedury administracyjne i zamknięcie w ośrodkach powrotowych w krajach trzecich – w oparciu o niejasne i nieformalne „umowy lub porozumienia”.
(…)
Oprócz tragicznych konsekwencji humanitarnych i prawnych tej propozycji, obecny nacisk w debacie politycznej na zwiększenie liczby przymusowych powrotów nie uwzględnia istotnej roli, jaką ludzie odgrywają między innymi na rynkach pracy państw członkowskich. Nie możemy nie zauważyć, że wiele osób objętych polityką powrotową aktywnie przyczynia się do dalszego rozwoju naszych społeczeństw, reprezentując kluczowe podmioty we wszystkich sektorach społecznych i gospodarczych oraz zajmując się krytycznymi niedoborami siły roboczej. Ignorowanie tej rzeczywistości nie tylko zaszkodzi pracownikom migrującym, ale także osłabi siłę roboczą i spójność społeczną Europy.
Wzywamy europejskich prawodawców do skorzystania z tej okazji, aby ponownie skalibrować kompas moralny UE i przyjąć podejście skoncentrowane na człowieku do polityki powrotowej. JRS Europe uznaje, że państwa członkowskie UE mają prawo do zarządzania swoimi granicami. Jednak ochrona suwerenności nigdy nie powinna oznaczać automatycznego stosowania detencji i nigdy nie może odbywać się kosztem praw i godności ludzi. Opierając się na naszym wspólnym doświadczeniu w całej Europie i analizie opartej na dowodach, wzywamy Parlament Europejski i Radę do przeanalizowania i zmiany tego wniosku poprzez priorytetowe potraktowanie rozwiązań opartych na porządku prawnym:
- Umieszczenie godności ludzkiej w centrum procedur zwrotu.
- Zawsze stosować najpierw środki mniej drastyczne niż zatrzymanie imigranta. Zapewnienie, że zatrzymanie pozostanie ostatecznością dla wszystkich, na najkrótszy niezbędny okres i zawsze będzie poprzedzone indywidualną oceną każdego przypadku.
- Zakaz zatrzymywania rodzin, nieletnich i osób wymagających szczególnego traktowania we wszystkich przypadkach; zatrzymanie nigdy nie leży w najlepszym interesie dziecka.
- Rozpoznanie i uwzględnienie nieodłącznej wrażliwości osób powracających po długich, bardzo często niebezpiecznych i wyczerpujących podróżach oraz nawigacji w złożonych systemach administracyjnych.
- Upewnienie się, że wszystkie możliwe legalne i bezpieczne ścieżki i zezwolenia są brane pod uwagę przed zastosowaniem zatrzymania i przymusowego powrotu.
- Wydłużenie terminu składania wniosków o dobrowolny powrót do trzech miesięcy i uczynienie z dobrowolnego powrotu podstawowego mechanizmu bezpiecznego opuszczenia terytorium UE.
- Jeśli powrót jest konieczny, należy przyjąć podejście oparte na zaufaniu, a nie podejrzeniach, które prowadzą do środków karnych i szkodliwych praktyk, które z kolei utrudniają pożądaną skuteczność systemu powrotów.
- Zniesienie koncepcji „centrów powrotów” w krajach trzecich, gdzie monitorowanie, przejrzystość i odpowiedzialność będą prawie niemożliwe.
- Upewnienie się, że osoby, których nie można odesłać, nie są pozostawione w prawnym zawieszeniu, podlegając wieloletniemu przetrzymywaniu na czas nieokreślony.
- Ustanowienie prawdziwie niezależnych mechanizmów monitorowania o pełnych możliwościach i wystarczających zasobach we wszystkich państwach członkowskich przed wdrożeniem jakichkolwiek nowych środków dotyczących powrotów.
- Jasno określić rolę Fronteksu i sposób, w jaki część finansowania agencji, jak wspomniano we wniosku, zostanie wydana w obszarze powrotów.
Jeśli, pomimo tych obaw, UE zdecyduje się kontynuować prace nad tą propozycją, JRS pozostanie po stronie osób przymusowo wysiedlonych, oferując towarzyszenie i wsparcie oraz opowiadając się za prawdziwie sprawiedliwą i humanitarną polityką migracyjną i prawodawstwem.
Sygnatariusze:
Sieć JRS Europe tworzą: JRS Austria, JRS Belgia, JRS Francja, JRS Niemcy, JRS Grecja, JRS Węgry, JRS Irlandia, Centro Astalli (Włochy), JRS Luksemburg, JRS Malta, JRS Polska, JRS Portugalia, JRS Rumunia, JRS Słowenia, JRS Europa Południowo-Wschodnia (Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Kosowo, Macedonia, Serbia), SJM España (Hiszpania), JRS Szwajcaria, JRS Wielka Brytania, JRS Ukraina oraz biuro regionalne w Brukseli.
Pełen tekst oświadczenia (kliknij w prawy górny róg dla powiększenia):
—
Źródło zdjęcia: https://www.eumetsat.int/european-unioneuropean-commission