Jak odpowiedzialnie mówić o migracji? (słowniczek)

Termin	Co oznacza i dlaczego jest ważny?
Migrant	Ogólne pojęcie obejmujące każdego, kto z różnych powodów zmienia kraj pobytu i zamierza w nim pozostać na pewien czas. Powodem wyjazdu z ojczyzny jest zazwyczaj dobrowolna decyzja, np. poszukiwanie pracy, lepszego wykształcenia czy perspektyw życiowych.
Uchodźca	Osoba, która musiała opuścić kraj z uzasadnionej obawy przed prześladowaniem ze względu na rasę, narodowość, religię, poglądy polityczne lub przynależność do określonej grupy społecznej. Decyzja jest przymusowa i wynika z ucieczki przed realnym zagrożeniem.
Osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową	Osoba, która złożyła wniosek o status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą i czeka na jego rozpatrzenie.
Migracja nieregularna	Przemieszczanie się lub pobyt z naruszeniem przepisów migracyjnych (np. przekroczenie granicy poza oficjalnym przejściem, pozostawanie po wygaśnięciu wizy).
Migrant zarobkowy / ekonomiczny	Osoba migrująca głównie w celu podjęcia pracy lub poprawy sytuacji materialnej.
Korytarz humanitarny	Zorganizowana i bezpieczna droga ewakuacji osób uciekających z rejonów objętych wojną, prześladowaniami lub kryzysem humanitarnym. Umożliwia bezpieczne dotarcie do kraju przyjmującego bez narażania życia podczas nielegalnych podróży, a także gwarantuje, że osoby te zostaną objęte opieką przez instytucje, organizacje społeczne i wspólnoty religijne w kraju przyjmującym. Dzięki temu migranci i uchodźcy mogą liczyć na wsparcie w zakwaterowaniu, opiece zdrowotnej, edukacji i procesie integracji.
Zasada non-refoulement	Fundamentalna zasada prawa międzynarodowego zakazująca zawracania osoby do kraju, w którym jej życie lub wolność są zagrożone.
Specustawa ukraińska	Polska ustawa regulująca zasady pobytu obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną do Polski.
Zezwolenie na pobyt czasowy / stały	Formy legalizacji pobytu cudzoziemców: czasowy – do 3 lat i w określonym celu; stały – bezterminowy, m.in. dla osób z polskimi korzeniami lub uchodźców po 5 latach pobytu.
Ośrodek recepcyjny	Ośrodek dla osób, które w Polsce złożyły wnioski o ochronę międzynarodową.
Ośrodek strzeżony (detencyjny)	Placówka podobna do więzienia, w której przetrzymywane są osoby naruszające przepisy migracyjne lub w celu ułatwienia ich deportacji.
Centrum Integracji Cudzoziemców	Instytucje wspierające integrację migrantów, pomagające w procedurach legalizacji pobytu, nauce języka, dostępie do pracy, edukacji, ochrony zdrowia i pomocy prawnej.
Pushback (wywózka)	Nielegalne, przymusowe cofanie osób przez granicę bez rozpatrzenia ich wniosku o ochronę. Sprzeczne z prawem międzynarodowym i zasadą non-refoulement.
Polski system ochrony międzynarodowej	Obejmuje: – Status uchodźcy – gdy spełnione są kryteria Konwencji Genewskiej. Karta pobytu na 3 lata, dokument podróży genewski na 2 lata. – Ochrona uzupełniająca – dla osób zagrożonych śmiercią, torturami, przemocą, wojną; karta pobytu na 2 lata.